Niemand is te verontschuldigen
Aangezien alle mensen in Adam gezondigd hebben,
en des vloeks en eeuwigen doods zijn schuldig geworden, a
zo zou God niemand ongelijk hebben gedaan,
indien Hij het ganse menselijke geslacht in de zonde en vervloeking had willen laten
en om de zonde verdoemen,
volgens deze uitspraken van den apostel:
De gehele wereld is voor God verdoemelijk.
Zij hebben allen gezondigd, en derven de heerlijkheid Gods (Rom. 3:19, 23).
En: De bezoldiging der zonde is de dood (Rom. 6:23).
Door de prediking van het evangelie worden alle mensen geroepen
En opdat de mensen tot het geloof worden gebracht,
zendt God goedertierenlijk verkondigers van deze zeer blijde boodschap, a
tot wie Hij wil, en wanneer Hij wil;
door wier dienst de mensen geroepen worden
tot bekering en het geloof in Christus, den Gekruisigde. b
Want hoe zullen zij in Hem geloven, van Welken zij niet gehoord hebben?
En hoe zullen zij horen, zonder die hun predikt?
En hoe zullen zij prediken, indien zij niet gezonden worden? (Rom. 10:14-15).
Tot wie Hij wil, en wanneer Hij wil: dit geeft de vrijheid aan waarmee het Woord zijn weg gaat onder de mensen. Het is de vrijheid waarmee Jezus langs het meer van Galilea wandelde en de vissers, die op dat moment bezig waren met hun werk, tot zich riep. Het is ook de vrijheid waarmee hetzelfde Woord uit de begrenzing van Israël brak (Rom. 10:18) om over de gehele wereld te gaan. Gods Woord gaat in vrijheid zijn weg; het is niet specifiek of voor altijd gebonden aan volkeren, personen of theologische (denk)systemen. Het Woord richt zich altijd tot mensen persoonlijk en is gericht op geloof. Voor de Reformatoren, zoals Calvijn, was het vanzelfsprekend dat het evangelie persoonlijk is (tot ‘ons’ of ‘u’). Johannes Calvijn schrijft bij de uitleg van Lukas 2:11: Verder heeft ook het voornaamwoord ‘voor jullie’ grote nadruk, omdat het weinig goed zou doen te horen dat er een Bewerker van heil is, als niet ieder zou vaststellen dat Hij voor hem/haar gestorven was. (Commentaar op Mattheüs, Markus en Lukas uit 1555).
De Dordtse Leerregels hebben krachtig afgewezen dat God twee doelen zou hebben: de zaligheid voor de uitverkorenen en de ondergang van de verworpenen. God laat ons verkondingen dat Hij bepaald heeft dat Hij allen die geloven zalig zal maken en dat op allen die niet geloven, de toorn van God blijft. Dit wordt de ‘wil van Gods bevel’ genoemd, of beter geformuleerd: ‘de wil van goedkeuring’. In de prediking moet het bevel van bekering en geloof doorklinken (wil van Gods bevel), maar het is meer dan dat: God verlangt ernaar om gelovigen zalig te maken, omdat het Hem aangenaam is dat wij geloven (wil van goedkeuring). Hij verblijdt Zich in de bekering van zondaren en niet in hun dood (Lukas 15:7,10). Hij heeft het goede met Zijn schepselen voor! Daarom roept God welmenend iedereen die het evangelie hoort en Hij biedt Zijn genade aan onder voorwaarde van geloof en bekering.
Ongeloof is een zonde, geloof is een geschenk van God
De oorzaak of schuld van dat ongeloof, gelijk ook van alle andere zonden,
is geenszins in God, maar in den mens. a
Maar het geloof in Jezus Christus, en de zaligheid door Hem,
is een genadige gave Gods;
gelijk geschreven is:
Uit genade zijt gij zalig geworden door het geloof, en dat niet uit u, het is Gods gave (Ef. 2:8).
Insgelijks: Het is u gegeven in Christus te geloven (Filipp. 1:29).
Het woord ‘oorzaak’ wordt alleen gebruikt in verband met het ongeloof, want de oorzaak van het ongeloof ligt in de mens. Door de zonde zit de mens gevangen in de macht van de zonde en de duivel en zolang hij zijn weg buiten God gaat, reageert hij op het evangelie, waarin God hem aanspreekt, met weerstand en ongeloof. In dit artikel wordt aan ‘oorzaak’ ook ‘schuld’ toegevoegd. Dat betekent dat de mens op zijn ongeloof aanspreekbaar blijft: ongeloof is een daad van afwijzing op de persoonlijk gerichte aanspraak van God. Waar het Woord geloof vindt, komt er een omkering: van de levensrichting en herstel van de relatie met God. De mens is tot deze omkering zelf niet in staat, maar God breekt het verzet en maakt dat Zijn Woord wordt geloofd.
Het besluit van verkiezing en verwerping
Dat God sommigen in den tijd met het geloof begiftigt,
sommigen niet begiftigt, komt voort van Zijn eeuwig besluit. a
Want al Zijn werken zijn Hem van eeuwigheid bekend (Hand. 15:18),
en: Hij werkt alle dingen naar den raad van Zijn wil (Ef. 1:11).
Naar welk besluit Hij de harten der uitverkorenen, hoewel zij hard zijn,
genadiglijk vermurwt en buigt om te geloven;
maar degenen die niet zijn verkoren,
naar Zijn rechtvaardig oordeel, in hun boosheid en hardigheid laat.
En hier is het, dat zich voornamelijk voor ons ontsluit
die diepe, barmhartige en evenzeer rechtvaardige onderscheiding der mensen,
zijnde in evengelijke staat des verderfs,
of het besluit van verkiezing en verwerping,
in het Woord Gods geopenbaard.
Hetwelk, evenals het de verkeerde, onreine en onvaste mensen verdraaien tot hun verderf,
alzo den heiligen en godvrezenden zielen een onuitsprekelijken troost geeft.
De Dordtse Leerregels trekken, in overeenstemming met hoe de Bijbel dat verwoord, steeds twee lijnen. In dit artikel wordt de dubbele lijn getrokken: ‘het besluit van verkiezing en verwerping’. Onder andere in H1. par. 8 wordt gesproken over de enkele lijn: ‘onze verkiezing’.
De dubbele lijn houdt in dat de Bijbel leert ‘dat niet alle mensen zijn verkoren, maar sommigen niet verkoren, of in Gods eeuwige verkiezing voorbijgegaan’ (H1. par. 15). Dit is te herkennen in de Bijbel aan woorden zoals ‘een zekere menigte’ en ‘sommigen’. Deze dubbele lijn wordt in de Bijbel doorkruist door een andere lijn: de enkele lijn. Hierin wordt ‘onze verkiezing’ ons in de vorm van beloften en geboden gepredikt. Dit is te herkennen aan het directe aanspreken: ‘ons’ en ‘wij’. Deze lijn heeft dezelfde structuur als de leer van het genadeverbond (zie het klassieke doopsformulier): de beloften van de drie-enige God en de vermaning tot een nieuwe gehoorzaamheid aan deze God. In H1. par.8 wordt dit verder uitgewerkt: de aanzegging van Gods keuze voor ‘ons’ en de vermaning om naar die keuze te leven. Dan krijgen de beloften van het evangelie en het stempel van de verkiezing mee: het is Gods keuze die in de beloften tot ons komt en God meent het echt als Hij deze beloften laat uitspreken.
Uitverkoren in Christus
Deze verkiezing is een onveranderlijk voornemen Gods,
door hetwelk Hij vóór de grondlegging der wereld een zekere menigte van mensen,
niet beter of waardiger zijnde dan anderen,
maar in de gemene ellende met anderen liggende,
uit het gehele menselijk geslacht,
van de eerste rechtheid door hun eigen schuld vervallen in de zonde en het verderf,
naar het vrije welbehagen van Zijn wil, a
tot de zaligheid, louter uit genade,
uitverkoren heeft in Christus, b
Denwelken Hij ook van eeuwigheid tot een Middelaar en Hoofd van alle uitverkorenen,
en tot een Fundament der zaligheid gesteld heeft.
En opdat zij door Hem zouden zalig gemaakt worden,
heeft Hij ook besloten, hen aan Hem te geven,
en krachtiglijk tot Zijn gemeenschap door Zijn Woord en Geest te roepen en te trekken, c
of, met het ware geloof in Hem te begiftigen, te rechtvaardigen, te heiligen,
en, in de gemeenschap Zijns Zoons krachtiglijk bewaard zijnde,
ten laatste te verheerlijken, tot bewijzing van Zijn barmhartigheid,
en tot prijs van de rijkdommen Zijner heerlijke genade.
Gelijk geschreven is: God heeft ons uitverkoren in Christus,
vóór de grondlegging der wereld,
opdat wij zouden heilig en onberispelijk zijn voor Hem in de liefde;
Die ons te voren verordineerd heeft tot aanneming tot kinderen,
door Jezus Christus in Zichzelf, naar het welbehagen van Zijn wil;
tot prijs der heerlijkheid Zijner genade,
door welke Hij ons begenadigd heeft in den Geliefde (Ef. 1:4-6).
En elders: Die Hij te voren verordineerd heeft,
dezen heeft Hij ook geroepen; en die Hij geroepen heeft,
dezen heeft Hij ook gerechtvaardigd;
en die Hij gerechtvaardigd heeft, dezen heeft Hij ook verheerlijkt (Rom. 8:30).
Gods voornemen is een besluit van eeuwigheid. Dat betekent niet ‘oneindig ver terug in het verleden’, want dan is de eeuwigheid een tijdscategorie. De eeuwigheid is een eeuwig heden: alle tijdsmomenten (vroeger, nu en straks) zijn gelijktijdig met Gods eeuwigheid. De kanttekeningen bij de Statenvertaling benadrukken dat je de uitdrukking ‘voor de grondlegging van de wereld’ (Ef. 1:4) figuurlijk moet lezen (bij wijze van spreken).
De uitverkiezing is dus Gods plan/voornemen van eeuwigheid en Hij voert dit uit in de tijd. Daarom spreken de Dordtse Leerregels over ‘wanneer God dit Zijn welbehagen in de uitverkorenen uitvoert’ en ‘dat God sommigen in den tijd met het geloof begiftigt’. Hierbij is geloof belangrijk: de persoonlijke verlossing van een zondaar gebeurt niet in de uitverkiezing, ook niet in het offer van Christus, maar op het moment dat iemand door Gods genade het evangelie gelovig aanneemt.
De mens blijft de auteur van zijn eigen daden (zowel zonden als de reactie op het evangelie). Als deze menselijke component wordt verwijderd, kom je uit bij het determinisme: alles ligt al vast, omdat Gods eeuwige besluiten alles tot stand brengen. Als God de enige oorzaak van alles is, dan betekent dit ook dat Hij de auteur van de zonde zou zijn en de mensheid gevangen zit in een noodlottig systeem. Deze opvatting wijzen de Dordtse Leerregels af als godslasterlijk.
Er is maar één verkiezing tot de zaligheid
De voormelde verkiezing is niet menigerlei,
maar één en dezelfde, van al degenen die zalig worden,
beide in het Oude en Nieuwe Testament.
Aangezien de Schrift ons een enig welbehagen, voornemen en raad van den wil Gods voorstelt, a
waardoor Hij ons van eeuwigheid heeft verkoren,
beide tot de genade en tot heerlijkheid,
tot de zaligheid en tot den weg der zaligheid,
denwelken Hij bereid heeft, opdat wij daarin wandelen zouden. b
De Dordtse Leerregels spreken vaak over ‘ons’ en ‘wij’, bijvoorbeeld in H1, par. 15 over ‘onze verkiezing’. Dit is een bewuste formulering, in overeenstemming met de spreekwijze uit Bijbel: omdat Hij ons voor de grondlegging van de wereld heeft uitverkoren in Hem (Ef. 1:4). De Bijbel en de evangelieverkondiging wordt in de Dordtse Leerregels gezien als de levende stem van God, gericht tot ‘u’ en tot ‘ons’. In de verkondiging spreekt God rechtstreeks tot ons, dat hij voor een ieder van ons een weg gebaand heeft tot de genade en zaligheid. Het blijft om een relatie gaan, tussen God die spreekt en iedereen die de evangelie boodschap hoort (‘ons’) als aangesprokenen. Hiermee wordt voorkomen dat mensen zich als ‘stokken of blokken’ (willoze objecten) voelen. Zelfs de verharding is dan een ‘nee’ tegen de persoonlijk aangezegde genade van God. Ook de Heidelbergse Catechismus heeft in vraag 18 en 19 dezelfde spreekwijze: uit het evangelie weten we dat Christus 'ons' geschonken is.
God verkiest niet op basis van positieve factoren in de mens
Deze zelfde verkiezing is geschied, niet uit het voorgezien geloof
en gehoorzaamheid des geloofs, heiligheid,
of enige andere goede hoedanigheid of geschiktheid,
als een oorzaak of voorwaarde,
tevoren vereist in den mens, die verkoren zou worden;
maar tot het geloof en gehoorzaamheid des geloofs, tot heiligheid, enz.; a
en dienvolgens is de verkiezing de fontein van alle zaligmakend goed,
waaruit het geloof, de heiligheid, en andere zaligmakende gaven,
en eindelijk het eeuwige leven zelf, als vruchten vloeien;
naar het getuigenis van den apostel:
Hij heeft ons uitverkoren, (niet, omdat wij waren, maar),
opdat wij zouden zijn heilig en onberispelijk voor Hem in de liefde (Ef. 1:4).
De oorzaak van de verkiezing is het welbehagen van God
De oorzaak van deze genadige verkiezing is eniglijk het welbehagen Gods,
niet daarin bestaande, dat Hij enige hoedanigheden of werken der mensen,
uit alle mogelijke voorwaarden,
tot een voorwaarde der zaligheid heeft uitgekozen;
maar hierin, dat Hij enige bepaalde personen uit de gemene menigte der zondaren,
Zich tot een eigendom heeft aangenomen.
Gelijk geschreven is:
Als de kinderen nog niet geboren waren,
noch iets goeds of kwaads gedaan hadden, enz.,
werd tot haar (namelijk Rebekka) gezegd:
De meerdere zal den mindere dienen; gelijk geschreven is:
Jakob heb Ik liefgehad, en Ezau heb Ik gehaat (Rom. 9:11-13). a
En: Er geloofden zovelen als er geordineerd waren tot het eeuwige leven (Hand. 13:48).
‘Haten’ betekent in de genoemde Bijbelteksten niet: verafschuwen of ‘een grondige hekel of afkeer hebben aan een persoon’, maar ‘op de tweede plek zetten’. Let hierbij ook op het verband van Romeinen 9: Jakob en Ezau zijn beide stamvaders van een volk, maar God kiest het volk van Israël (Jakob) en plaatst de Edomieten (Ezau) op de tweede plaats. Of lees Lukas 14:26, waarin Jezus niet oproept om je ouders te haten, maar om Hemzelf op de eerste plek te zetten.
De verkiezing is onveranderlijk
En gelijk God Zelf op het hoogste wijs,
onveranderlijk, alwetend en almachtig is,
alzo kan de verkiezing, door Hem gedaan,
niet ontdaan en wedergedaan,
noch veranderd, noch herroepen, noch afgebroken worden, a
noch de uitverkorenen verworpen,
noch hun getal verminderd worden.
Verzekering van de verkiezing door de vruchten
Van deze hun eeuwige en onveranderlijke verkiezing ter zaligheid
worden de uitverkorenen te zijner tijd,
hoewel bij onderscheiden trappen en met ongelijke mate, verzekerd;
niet, als zij de verborgenheden en diepten Gods curieuselijk doorzoeken, a
maar als zij de onfeilbare vruchten der verkiezing in het Woord Gods aangewezen
(als daar zijn: het waar geloof in Christus, kinderlijke vreze Gods,
droefheid die naar God is over de zonde, honger en dorst naar de gerechtigheid, enz.),
in zichzelf met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen. b
Verzekerd zijn van de verkiezing geeft nederigheid en toewijding
Uit het gevoel en de verzekerdheid van deze verkiezing,
nemen de kinderen Gods dagelijks meerder oorzaak
om zichzelf voor God te verootmoedigen,
de diepte van Zijn barmhartigheden te aanbidden,
zichzelf te reinigen,
en Hem, Die hen eerst zo uitnemend heeft liefgehad,
wederom vuriglijk te beminnen. a
Zo verre is het vandaar,
dat zij door deze leer van de verkiezing en door de overdenking daarvan,
in het onderhouden van Gods geboden vertragen,
of vleselijk zorgeloos zouden worden.
Hetwelk door Gods rechtvaardig oordeel dengenen pleegt te gebeuren,
die, óf zichzelf van de genade der verkiezing lichtvaardiglijk vermetende,
óf ijdellijk en dartellijk daarvan klappende,
in de wegen der uitverkorenen niet begeren te wandelen.
De uitverkiezing moet een plaats hebben in de prediking
Voorts, gelijk deze leer van de Goddelijke verkiezing,
naar Gods wijzen raad,
door de profeten, Christus Zelf en de apostelen,
zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament gepredikt is,
en daarna in de Heilige Schriften voorgesteld en nagelaten, a
alzo moet zij ook ten huidigen dage,
te zijner tijd en plaats,
in de Kerke Gods (dewelke zij bijzonderlijk is toegeëigend) voorgesteld worden,
met den geest des onderscheids
en met godvruchtige eerbiedigheid, heiliglijk, b
zonder nieuwsgierige onderzoeking van de wegen des Allerhoogsten,
ter ere van Gods heiligen Naam
en tot een levendigen troost van Zijn volk.
De prediking verkondigt wat God bekend heeft gemaakt in de Bijbel. Wat er vanuit de Bijbel bekend is over de predestinatie, mag en moet in de prediking aan de orde komen. Gods uitverkiezing valt niet samen met Zijn verborgen wil, ook over de verkiezing is genoeg bekend vanuit de Bijbel. Er zijn slechts twee dingen voor ons verborgen: van onwedergeboren personen weten wij nog niet of God hun geloof zal geven. Als tweede is het voor ons verborgen waarom God heeft gewild dat Hij sommige concrete personen wel en anderen niet het geloof zou geven. Waarom Petrus wel en Judas niet? We weten dat God daarvoor goede redenen had, maar we weten niet welke redenen. Daaruit mogen we niet concluderen ‘dat God alleen naar het goeddunken van Zijn wil, zonder ook maar enigszins rekening te houden met enige zonde, het grootste deel van de mensheid tot het eeuwige oordeel voorbestemd en geschapen heeft’.
God laat sommige mensen liggen in hun zondige toestand
Deze eeuwige en onverdiende genade van onze verkiezing
wijst en prijst ons de Heilige Schrift daarmede allermeest aan,
dat zij wijders getuigt, dat niet alle mensen zijn verkoren,
maar sommigen niet verkoren, of in Gods eeuwige verkiezing voorbijgegaan, a namelijk die,
welke God naar Zijn gans vrij, rechtvaardig, onberispelijk en onveranderlijk welbehagen
besloten heeft in de gemene ellende te laten,
in dewelke zij zichzelf door hun eigen schuld hebben gestort,
en met het zaligmakend geloof en de genade der bekering niet te begiftigen,
maar hen, in hun eigen wegen en onder Zijn rechtvaardig oordeel gelaten zijnde, b
eindelijk niet alleen om het ongeloof, maar ook om alle andere zonden,
tot verklaring van Zijn gerechtigheid, te verdoemen en eeuwiglijk te straffen.
En dit is het besluit der verwerping,
hetwelk God geenszins maakt tot een auteur van de zonde
(hetwelk godslasterlijk is te denken),
maar Hem stelt tot haar verschrikkelijken, onberispelijken
en rechtvaardigen Rechter en Wreker.
Let erop dat God uitverkorenen wel predestineert tot het geloof, maar dat Hij de niet-uitverkorenen niet predestineert tot het ongeloof of het oordeel. Ongeloof en andere zonden zijn niet het gevolg van de verwerping: ze zijn het gevolg van onze eigen onwil. Als een hoorder onder de evangelieboodschap niet gaat geloven, is dat niet omdat God die persoon tegenhoudt en het zou afkeuren dat die persoon de beloften in het evangelie gelooft. Die persoon kiest ervoor om ongelovig te zijn en het aanbod van God in het evangelie te verachten en te wantrouwen. Het besluit van verwerping houdt in dat God slechts heeft besloten om toe te laten dat sommige mensen zichzelf verharden in zonde en ongeloof. Het woordje ‘laten’ maakt dit ook duidelijk: God dwingt de (verharde) mens niet tot het kwaad, maar laat hem in de ruimte. In het uiterste geval zelfs om het evangelie, waarmee God de mens aanspreekt, te verwerpen.
Het besluit van verwerping is niet Gods intentie, maar het is Zijn reactie als Rechter, die uiteindelijk op de zonde van de mens reageert. Het woordje ‘uiteindelijk’ veronderstelt lang uitstel, als van iets wat men maar met moeite over zijn hart kan verkrijgen. Het wijst erop dat God dit straffen het liefst niet doet: het is een uiterste waar Hij uiteindelijk, als het niet meer langer kan, toe overgaat. Het herinnert er ook aan dat God geen vreugde vindt in de dood van de goddeloze, maar in zijn bekering (Ez. 33:11).
Zoekende mensen hoeven niet bang te zijn voor de uitverkiezing
Die het levend geloof in Christus,
of het zeker vertrouwen des harten,
den vrede der consciëntie,
de betrachting van de kinderlijke gehoorzaamheid,
den roem in God door Christus,
in zich nog niet krachtiglijk gevoelen, a
en nochtans de middelen gebruiken,
door welke God beloofd heeft deze dingen in ons te werken,
die moeten niet mismoedig worden, wanneer zij van de verwerping horen gewagen,
noch zichzelf onder de verworpenen rekenen,
maar in het waarnemen der middelen vlijtig voortgaan,
naar den tijd van overvloediger genade vuriglijk verlangen,
en dien met eerbiedigheid en ootmoedigheid verwachten.
Veel minder behoren voor deze leer van de verwerping verschrikt te worden degenen,
die ernstiglijk begeren zich tot God te bekeren,
Hem alleen te behagen,
en van het lichaam des doods verlost te worden, b
en nochtans in den weg der godzaligheid en des geloofs
zo ver nog niet kunnen komen, als zij wel wilden;
aangezien de barmhartige God beloofd heeft,
dat Hij de rokende vlaswiek niet zal uitblussen,
en het gekrookte riet niet zal verbreken. c
Maar deze leer is met recht schrikkelijk voor degenen,
die, God en Christus den Zaligmaker, niet achtende,
zichzelf aan de zorgvuldigheden der wereld
en aan de wellusten des vleses geheel hebben overgegeven, d
zolang zij zich niet met ernst tot God bekeren.
Het gebruik van de middelen: de Dordtse Leerregels stellen dat God beloofd heeft om door de prediking van het evangelie (de middelen) het levend geloof in Christus, het vaste vertrouwen van het hart, vrede in het geweten, enz. in ons te werken. Deel krijgen aan Christus is geen lot uit de loterij, maar een belofte van God. Daarom zeggen de Dordtse Leerregels: wie de middelen gebruikt, mag de zegen verwachten en hoeft niet moedeloos te worden. Gebruik de middelen met ijver (vlijtig) en verwacht de genade met eerbied en nederigheid. Want het enige doel van God met de prediking van het evangelie is om de mens de zaligmakende genade en de heerlijkheid deelachtig te maken (Acta, Gelderland p. 627).
Hiervoor geldt ook de uitspraak van Bernardus Smytegelt: ‘wie nat wil worden, moet in de regen lopen’. Oftewel: wie bekeerd wil worden, moet het evangelie horen. Zorg daarom dat je onder de evangelieverkondiging zit, want het geloof is uit het gehoor (Rom. 10:17). H3-4 par. 17 legt dit verder uit dat God ‘het gebruik van het evangelie’ als middel en zaad gebruikt om de wedergeboorte te werken.
Van het lichaam des doods verlost te worden: deze uitdrukking komt uit Rom. 7 en duidt alle hindernissen aan, wat ons bij de levende God vandaan houdt en waar men van verlost zou willen worden. De hinder die dit veroorzaakt, mag niemand doen menen dat hij tot de verworpenen behoort. Het verlangen om zich tot God te bekeren en hiervan verlost te zijn vormt het bewijs van het tegendeel.
De zaligheid en verkiezing geldt ook voor jonggestorven kinderen van gelovige ouders
Nademaal wij van den wil Gods uit Zijn Woord moeten oordelen,
hetwelk getuigt dat de kinderen der gelovigen heilig zijn,
niet van nature, maar uit kracht van het genadeverbond,
in hetwelk zij met hun ouders begrepen zijn, a
zo moeten de godzalige ouders niet twijfelen
aan de verkiezing en zaligheid hunner kinderen,
welke God in hun kindsheid uit dit leven wegneemt.
Roem in de wijsheid en kennis van God, als je nadenkt over de verkiezing
Tegen degenen, die over deze genade der onverdiende verkiezing
en gestrengheid der rechtvaardige verwerping murmureren,
stellen wij deze uitspraak des apostels:
O mens, wie zijt gij, die tegen God antwoordt? (Rom. 9:20); a
en deze van onzen Zaligmaker:
Is het mij niet geoorloofd, te doen met het mijne, wat Ik wil? (Math. 20:15).
Wij daarentegen, deze verborgenheden met een godvruchtige eerbiedigheid aanbiddende,
roepen uit met den apostel:
O diepte des rijkdoms, beide der wijsheid en der kennis Gods!
Hoe ondoorzoekelijk zijn Zijn oordelen, en onnaspeurlijk Zijn wegen!
Want wie heeft den zin des Heeren gekend?
Of wie is Zijn raadsman geweest?
Of wie heeft Hem eerst gegeven, en het zal hem wedervergolden worden?
Want uit Hem, en door Hem, en tot Hem zijn alle dingen.
Hem zij de heerlijkheid in der eeuwigheid. Amen. (Rom. 11:33-36)
Verwerping van de dwaling: God heeft alleen mensen uitverkoren, die volharden in het geloof
Die leren: Dat de wil Gods van zalig te maken degenen, die zouden geloven
en in het geloof en de gehoorzaamheid des geloofs zouden volharden,
het ganse en gehele besluit van de verkiezing ter zaligheid is,
en dat er niets anders van dit besluit in het Woord Gods is geopenbaard.
Want dezen bedriegen de eenvoudigen,
en wederspreken klaarlijk de Heilige Schrift, die getuigt,
dat God niet alleen degenen, die geloven zullen, wil zalig maken,
maar dat Hij ook enige bepaalde mensen van eeuwigheid heeft uitverkoren,
welke Hij in den tijd, boven anderen, met het geloof in Christus
en met volstandigheid zou begiftigen; gelijk geschreven is:
Ik heb Uw Naam geopenbaard den mensen,
die Gij Mij uit de wereld gegeven hebt (Joh. 17:6);
en: Er geloofden zovelen als er geordineerd waren tot het eeuwige leven (Hand. 13:48);
en: Hij heeft ons uitverkoren in Hem, vóór de grondlegging der wereld,
opdat wij zouden heilig en onberispelijk zijn, enz. (Ef. 1:4).
De Remonstranten beleden alleen de eigenschappenpredestinatie: God heeft geen concrete personen uitverkoren, maar de uitverkiezing gaat over de eigenschap ‘geloof’. Wie deze eigenschap heeft, die is uitverkoren. Let erop dat de Dordtse Leerregels de eigenschappenpredestinatie niet afwijzen, maar het breder maken: God heeft méér besloten dan alleen de eigenschappenpredestinatie (geloof). Gods besluit gaat ook over concrete mensen, van wie God bepaalt dat zij zullen gaan geloven en volharden tot het einde. Dat wordt de persoonspredestinatie genoemd (zie daarvoor Rom. 8:29-30, 2 Tim. 2:19 en Joh. 10:3).
De Dordtse Leerregels belijden zowel de eigenschappen- als de persoonspredestinatie. Waarom zijn beide varianten belangrijk? De eigenschappenpredestinatie maakt ons bekend hoe God de uitverkorenen tot de zaligheid brengt: via evangelieverkondiging en bekering en geloof. De persoonspredestinatie gaat over de vraag: waarom heeft God mij lief? Is dat omdat ik goede eigenschappen bezit (zoals geloof of volharding)? Houdt God ook van mij als ik slechte eigenschappen bezit en geen goede werken heb? Dit raakt de kern van het christelijk geloof: God houdt van mij omdat de grond van Zijn liefde wortelt in Gods liefdevolle hart. De goede eigenschappen ontvang ik, omdat God mij liefheeft.
Verwerping van de dwaling: Er zijn verschillende verkiezingen
Die leren: Dat de verkiezing Gods ten eeuwigen leven velerlei is:
de ene algemeen en onbepaald, de andere bijzonder en bepaald;
en dat deze wederom óf onvolkomen, herroepelijk,
niet-beslissend en voorwaardelijk is,
óf volkomen, onherroepelijk, beslissend en volstrekt.
Insgelijks: Dat er een andere verkiezing is tot het geloof,
een andere tot de zaligheid, alzo,
dat de verkiezing tot het rechtvaardigmakend geloof kan zijn
zonder de beslissende verkiezing ter zaligheid.
Want dit is een gedichtsel van des mensen hersenen,
buiten de Schrift uitgedacht,
waardoor de leer van de verkiezing verdorven,
en deze gulden keten van onze zaligheid verbroken wordt:
Die Hij te voren verordineerd heeft, dezen heeft Hij ook geroepen;
en die Hij geroepen heeft, dezen heeft Hij ook gerechtvaardigd;
en die Hij gerechtvaardigd heeft, dezen heeft Hij ook verheerlijkt (Rom. 8:30).
Verwerping van de dwaling: Gehoorzaamheid aan God is de reden dat je zalig wordt
Die leren: Dat het welbehagen en voornemen Gods,
van hetwelk de Schrift in de leer van de verkiezing gewag maakt,
niet daarin bestaat, dat God enige bijzondere mensen boven anderen heeft uitverkoren;
maar daarin, dat God uit alle mogelijke voorwaarden
(onder welke ook zijn de werken der wet),
of uit de gehele orde van alle dingen,
de uit haar aard onverdienstelijke daad des geloofs
en zijn onvolmaakte gehoorzaamheid tot een voorwaarde der zaligheid heeft uitgekozen,
welke Hij voor een volkomen gehoorzaamheid genadiglijk zou hebben willen houden,
en der beloning des eeuwigen levens waardig achten.
Want met deze schadelijke dwaling wordt het welbehagen Gods
en de verdienste van Christus krachteloos gemaakt,
en de mensen door onnutte vragen van de waarheid der genadige rechtvaardigmaking
en van de eenvoudigheid der Schrift afgetrokken,
en deze uitspraak van den apostel van onwaarheid beschuldigd:
God heeft ons geroepen met een heilige roeping;
niet naar onze werken, maar naar Zijn eigen voornemen en genade,
die ons gegeven is in Christus Jezus vóór de tijden der eeuwen (2 Tim. 1:9).
Verwerping van de dwaling: Toegewijd leven is een voorwaarde om door God verkozen te worden
Die leren: Dat in de verkiezing tot het geloof deze voorwaarde tevoren vereist wordt,
dat de mens het licht der natuur recht gebruike,
vroom zij, klein, nederig en ten eeuwigen leven geschikt,
gelijk alsof aan die dingen de verkiezing enigszins hing.
Want dit smaakt naar het gevoelen van Pelagius,
en strijdt tegen de leer des apostels, waar hij schrijft:
Wij hebben eertijds verkeerd in de begeerlijkheden onzes vleses,
doende den wil des vleses en der gedachten,
en wij waren van nature kinderen des toorns, gelijk ook de anderen;
maar God, Die rijk is in barmhartigheid,
door Zijn grote liefde, waarmede Hij ons liefgehad heeft,
ook toen wij dood waren door de misdaden,
heeft ons levend gemaakt met Christus; (uit genade zijt gij zalig geworden),
en heeft ons mede opgewekt, en heeft ons mede gezet in den hemel in Christus Jezus;
opdat Hij zou betonen in de toekomende eeuwen
den uitnemenden rijkdom Zijner genade,
door de goedertierenheid over ons in Christus Jezus.
Want uit genade zijt gij zalig geworden door het geloof,
en dat niet uit u, het is Gods gave;
niet uit de werken, opdat niemand roeme (Ef. 2:3-9).
Verwerping van de dwaling: God heeft mensen uitgekozen, van wie Hij wist dat ze zouden geloven
Die leren: Dat de onvolkomen en niet-beslissende verkiezing
van bijzondere personen ter zaligheid geschied is
uit het voorgezien geloof, bekering, heiligheid, godzaligheid,
die óf eerst begonnen, óf ook een tijdlang geduurd hebben;
maar dat de volkomen en beslissende verkiezing geschied is
uit de voorgeziene volharding tot het einde toe
in het geloof, bekering, heiligheid en godzaligheid;
en dat dit is de genadige en evangelische waardigheid,
om welker wille hij, die verkoren wordt,
waardiger is dan hij, die niet verkoren wordt;
en dat derhalve het geloof, de gehoorzaamheid des geloofs,
heiligheid, godzaligheid en volharding
niet zijn vruchten van de onveranderlijke verkiezing ter heerlijkheid,
maar dat het zijn voorwaarden, die tevoren vereist,
en als volbracht wezende voorzien zijn in degenen,
die ten volle verkoren zullen worden,
en oorzaken, zonder welke de onveranderlijke verkiezing ter heerlijkheid niet geschiedt.
Hetwelk strijdt tegen de gehele Schrift,
die deze en diergelijke uitspraken in onze oren en harten telkens inscherpt:
De verkiezing is niet uit de werken, maar uit den Roepende (Rom. 9:11).
Er geloofden zovelen, als er geordineerd waren tot het eeuwige leven (Hand. 13:48).
Hij heeft ons uitverkoren in Hem, opdat wij zouden heilig zijn (Ef. 1:4).
Gij hebt Mij niet uitverkoren, maar Ik heb u uitverkoren (Joh. 15:16).
Indien het door genade is, zo is het niet meer uit de werken (Rom. 11:6).
Hierin is de liefde, niet dat wij God liefgehad hebben,
maar dat Hij ons lief heeft gehad, en Zijn Zoon gezonden heeft (1 Joh. 4:10).
Verwerping van de dwaling: Uitverkorenen kunnen verloren gaan
Die leren: Dat niet alle verkiezing ter zaligheid onveranderlijk is;
maar dat sommige uitverkorenen,
niettegenstaande enig besluit Gods,
kunnen verloren gaan, en gaan ook eeuwiglijk verloren.
Met welke grove dwaling zij God veranderlijk maken,
en den troost der godzaligen,
dien zij scheppen uit de vastigheid van hun verkiezing, omstoten,
en de Heilige Schrift wederspreken, welke leert:
Dat de uitverkorenen niet kunnen verleid worden (Matth. 24:24);
dat Christus degenen, die Hem van den Vader gegeven zijn, niet verliest (Joh. 6:39);
en dat God, die Hij te voren verordineerd, geroepen en gerechtvaardigd heeft,
dezen ook heeft verheerlijkt (Rom. 8:30).
Verwerping van de dwaling: Je kunt niet weten of je bent uitverkoren
Die leren: Dat er in dit leven geen vrucht en geen gevoel is
van de onveranderlijke verkiezing ter heerlijkheid;
ook geen zekerheid,
dan die hangt aan een veranderlijke en onzekere voorwaarde.
Want behalve dat het ongerijmd is,
te stellen een onzekere zekerheid,
zo strijdt dit ook tegen de bevinding der heiligen,
die uit kracht van het gevoel van hun verkiezing zich met den apostel verheugen,
en deze weldaad Gods roemen; a
die volgens Christus' vermaning zich met de discipelen verblijden,
dat hun namen in den hemel geschreven zijn; b
die ook het gevoel van hun verkiezing stellen
tegen de vurige pijlen van de aanvechtingen des duivels,
vragende: Wie zal beschuldiging inbrengen tegen de uitverkorenen Gods? (Rom. 8:33).
Verwerping van de dwaling: God gaat niet bewust aan bepaalde mensen in hun zondige toestand voorbij
Die leren: Dat God van niemand
louter uit kracht van Zijn rechtvaardigen wil besloten heeft,
hem in den val van Adam en in den gemenen stand der zonde en verdoemenis te laten,
of in de mededeling van de genade,
die tot het geloof en de bekering nodig is, voorbij te gaan.
Want dit staat vast:
Hij ontfermt Zich, diens Hij wil, en verhardt, dien Hij wil (Rom. 9:18).
En ook dit: Het is u gegeven
de verborgenheden van het Koninkrijk der hemelen te weten,
maar dien is het niet gegeven (Matth. 13:11).
Insgelijks: Ik dank U, Vader, Heere des hemels en der aarde,
dat Gij deze dingen voor de wijzen en verstandigen verborgen hebt,
en hebt derzelve den kinderkens geopenbaard.
Ja, Vader, want alzo is geweest het welbehagen voor U (Matth. 11:25-26).
Verwerping van de dwaling: Evangelieverkondiging vindt plaats omdat een volk beter is dan andere volken
Die leren: Dat de oorzaak,
waarom God tot het éne volk meer dan tot het andere het Evangelie zendt,
niet is louter en eniglijk het welbehagen Gods,
maar omdat het éne volk beter en waardiger is dan het andere,
aan hetwelk het Evangelie niet wordt medegedeeld.
Want dit ontkent Mozes, het Israëlietische volk aldus aansprekende:
Zie, des Heeren uws Gods is de hemel,
en de hemel der hemelen, de aarde, en al wat daarin is.
Alleenlijk heeft de HEERE lust gehad aan uw vaderen om die lief te hebben,
en heeft hun zaad na hen, ulieden, uit al de volken verkoren,
gelijk het te dezen dage is (Deut. 10:14-15);
En Christus: Wee u, Chorazin, wee u, Bethsaïda!
Want zo in Tyrus en Sidon de krachten waren geschied, die in u geschied zijn,
zij zouden zich eertijds in zak en as bekeerd hebben (Matth. 11:21).